Deze website maakt gebruik van cookies die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Klik op "Akkoord" als je akkoord gaat met het gebruik van cookies, klik op "Aanpassen" voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies worden geplaatst.
Nieuwe werelden
Veenkoloniën
In het oosten van Drenthe en rond Hoogeveen vind je veenkoloniën. Ze zijn ontstaan vanaf de 18de eeuw en op grotere schaal na 1850. Vanaf die tijd werd namelijk het veen systematisch en volgens een vast patroon ontgonnen. Het gedroogde veen vormde turf, een brandstof die de groei van de grote Nederlandse steden mogelijk maakte.
Nieuwkomers
In de tweede helft van de 19e-eeuw zijn in het zuidoosten van Drenthe de Verlengde Hoogeveense Vaart, het Oranjekanaal vanuit het westen en het Scholtenskanaal vanuit het noorden uitgegraven. Na de veenwinning werden langs de nieuwe kanalenboerderijen en landarbeidershuisjes gebouwd. Door de langgerekte vorm van de bebouwing ontstonden de typische kanaaldorpen, die je vandaag de dag nog in Drenthe tegenkomt. De nieuwe huizen boden onderdak aan de tienduizenden arbeiders die vanuit alle delen van Nederland, maar ook vanuit Duitsland, naar Drenthe kwamen om hun geluk te beproeven in de turfindustrie.
Klassenmaatschappij
Het leven in de veenkolonies was hard. Er was een sterke verdeling in sociale klassen, waarbij de veen- en landarbeiders de onderste laag vormden. Boven hen stonden de turfschippers en hun families, die met hun schepen op de kanalen voeren. Daarboven stonden de boeren, die het land bewerkten dat vrijkwam door de turfwinning. De bovenlaag werd gevormd door de veenbazen. Zij bezaten de gronden waarop het veen werd ontgonnen en hadden dan ook de hoogste status binnen de plaatselijke samenleving
Herinneringen in het landschap
Na de Tweede Wereldoorlog stortte de turfindustrie in elkaar. In de loop van de 20e-eeuw zijn veel in onbruik geraakte kanalen weer gedempt. De kanaaldorpen zoals Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond, Nieuw-Buinen, Eerste Exloërmond, Tweede Exloërmond en Valthermond liggen daardoor niet langer langs het water. Door hun (soms dubbele) lintvorm zijn ze nog wel als voormalige veenkolonie in het landschap herkenbaar.
Zelf ontdekken
Naast een bezoek aan één van de voormalige veenkoloniën, kun je de geschiedenis van de veenontginningen zelf beven in het Veenpark in Barger-Compascuum, bij Emmen.