Beschavingsoffensief

Kunstenaars en wetenschappers halen hun hart op in Drenthe

Het woeste, ongerepte Drentse landschap vormt vanaf de tweede helft van de 19e-eeuw een bron van inspiratie voor schilders en wetenschappers. Landschapsschilders en impressionisten leggen het oeroude landschap en boerenleven vast op het witte doek. Vincent van Gogh schrijft er brieven aan zijn broer Theo. Antropologen doen er onderzoek naar hoe kleine, agrarische gemeenschappen met de natuur leven. Ook de hunebedden trekken internationaal de aandacht.

Liebermann en Van Gogh

Vanaf 1871 verblijft de Duitse schilder en impressionist Max Liebermann regelmatig in Nederland. Terwijl hij aan de Haagse kust vrolijke en kleurrijke schilderen maakt, laat hij zich in Drenthe juist inspireren door de rauwe werkelijkheid van het boerenleven. Geïnspireerd door zijn werk, besluit in 1883 Vincent van Gogh om met de trein naar Hoogeveen te reizen. In de drie weken dat hij in Drenthe verblijft, schrijft hij verschillende brieven aan zijn broer Theo. In één van deze brieven vertelt hij enthousiast: ‘Ik geloof dat ik mijn landje heb gevonden hoor’.

“Drentsch”

Ook voor andere schilders, onder wie de Haagse School-schilder H.W. Mesdag en de Amsterdamse impressionist G.H. Breitner, is Drenthe een grote bron van inspiratie. In de kunstwereld groeit “Drentsch” zelfs uit tot een handelsmerk, dat staat voor een oeroud landschap met uitgestrekte heidevelden, mysterieuze hunebedden en schilderachtige dorpen.

Hunebedden in kaart

Drenthe trekt ook wetenschappers. In 1878 stuurt de Society of Antiquaries of Londen de Britse amateurwetenschappers Lukis en Dryden naar Drenthe, om er onderzoek te doen naar de hunebedden. William Collings Lukis beschreef de hunebedden en tekende er met een camera lucida aanzichten van. Sir Henry Dryden maakte in hoog tempo uiterst nauwkeurige opmetingstekeningen. In dertien dagen documenteerden ze maar liefst veertig hunebedden. Hun werk werd in de 19^e-eeuw opgevolgd door de Nederlandse archeoloog van Giffen, die ook wel de ‘vader van de hunebedden’ wordt genoemd.

Antropologie

In Drenthe zijn tot ver in de 20^e-eeuw de tradities van het boerenleven van generatie op generatie doorgegeven. Voor de New Yorkse antropologen John en Dorothy Keur was het dan ook de perfecte plek om onderzoek te doen naar het middeleeuwse boerenbestaan. In 1954 arriveren zij in Anderen, een hechte gemeenschap met 260 inwoners waar het leven in die tijd nog steeds wordt bepaald door het ritme van de vier seizoenen.

Zelf ontdekken

In het Drents Museum vind je verschillende schilderijen die het landschap van Drenthe verbeelden. In Veenoord (Nieuw-Amsterdam) is het logement van Vincent van Gogh toegankelijk. Je vindt er een permanente aan de schilder gewijde expositie. Om een gevoel te krijgen van het Drenthe zoals Van Gogh dit heeft gezien kan je ook een bezoek brengen aan museumdorp Orvelte.